در واقع اگر کمی اگاه سازی در سطح جامعه صورت بگیرد که مردم با این واقعیت روبه رو شوند که چنین رفتار نا بهنجار و افراطی نشان دهنده ی اختلال و یک نابه هنجاری است از بروز خیلی مشکلات جلوگیری خواهد شد .
در فیلم سینمایی ملی و راه های نرفته اش سیامک که نقش پسر عاشق را بازی میکند دارای اختلال پارانوئید می باشد .
با این اختلال چندی بعد به طور کلی اشنا میشویم .
اگر دقت کرده باشین در همان ساعات اولیه ی اشناییت که به اسرار خواهر سیامک زری برای رساندن ملی سوار ون سیامک میشوند هنگامی که راننده ی خانم جلوی سیامک می پیچد نحوه ی برخورد سیامک نمایانگر شخصیت او و همچنیبن نگاه ابزاری داشتن به خانم ها به طور واضح نمایش داده می شود .
همچنین در قرار های بدی که با ملی تنها بود اعمالی چون روسریتو بکش جلو/ خر منی/ شک داشتن به ملی/ چک کردن یواشکی گوشی اون و ................
مشخصات اختلال پارانوئید :
مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت بدگمان ( پارانوئید به انگلیسی:(Paranoid personality disorder (PPD)، شکاکیت و بی اعتمادی دیرپا به همه افراد است. مسئولیت این احساسات از نظر آنها نه به عهده خود آنها، که بر دوش دیگران است. این بیماران اغلب متخاصم، تحریک پذیر و خشمگین‌اند. افراد متعصب و جزم اندیش، کسانی که مدارکی دال بر تخلف دیگران از قانون جمع میکنند، افرادی که به همسر خود سوءظن دارند، و اشخاص بدعنقی که اهل دعوا و مرافعه اند، اغلب دچار اختلال شخصیت پارانوئید هستند.
ویژگی های رفتاری افراد مبتلا به پارانوئید چگونه است؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، هیجان های خود را برون سازی میکنند. و بیشتر از میکانیسم دفاعی فرافکنی استفاده میکنند. آنها امیال و هوس‌های شدید و افکاری را که نمی‌توانند در مورد خودشان قبول کنند به دیگران منسوب میکنند. این افراد سعی میکنند با ارائه منطق و دلیل از ایده‌های رفرس و انتسابی و هزیان‌های خود دفاع کنند.
این که سیامک دیدش نسبت به مرد های دیگه بد بود اینه که خودش افکار بیمارگونه داره در واقع دیدی که خودش به خانم های دیگر دارد بیان میکند که دیگران اون دید را دارند
برای مثال سیامک که شب اول ازدواجشون ملی رو برای خندیدن با دایی اش بازخواست میکرد و بیان میداشت که ملی همانند زنان بدکاره میخندید به دلیل تجارب شخصی این ادم بوده درواقع یعنی این ادم به دلیل مشکلاتی که در خانواده اش داشته در این زمینه تجربه ی همچین چیزی رو نداشته و فقط در معاشرت با خانم های بدکاره این تجربه را داشته به همین دلیل در موقعیت هایی که شبیه اون براش پیش میاد طرحواره ی ذهنی اش زنان بدکاره است .
میزان شیوع اختلال شخصیت پارانوئید ٥/. تا ٢.٥ درصد از جمعیت عمومی است. اینگونه بیماران تقریباً هیچ وقت خودشان به جستجوی درمان برنمی آیند و اگر هم صاحبکار یا همسرشان آنها را برای درمان ارجاع کند، اغلب می‌توانند رنجیدگی خود را پنهان کنند. در بستگان بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی، میزان بروز اختلال شخصیت پارانوئید بیشتر از افراد گروه شاهد است. این اختلال در مردان شایع تر از زنهاست و به نظر نمی‌رسد الگویی خانوادگی داشته باشد. میزان بروز آن در همجنس‌گراها، برخلاف آنچه قبلاً پنداشته می‌شد، بیشتر از معمول نیست ولی اعتقاد بر این است که در گروه‌های اقلیت، مهاجران، سالمندان و ناشنوایان بیشتر از جمعیت عمومی است
همان طور که در فیلم مشاهده میکنید خانواده ی سیامک دچار مشکل هستن .
پدر سیامک :
در زمان های قدیم مادر سیامک و بچه هایش را کتک میزده / نحوه ی برخورد پرخاشگرانه ای با همسرش و فرزندانش داشته است / نفرت و کینه را در دل کودکان خود پرورش داده / و ...........
مادر سیامک :
فردی است سرخورده که تمام این سال ها در پس زمینه ی فرزندانش نقش فداکاری خودش را برای پایبند بودن پرنگ کرده و احساس گناه را در فرزندانش پرورش داده و همچنین احساس نفرت نسبت به پدر را در وجود سیامک پرورانده است / کسی است که می خواهد تمام اتفاق هایی که برای خودش در دوره ی جوانی افتاده به سر عروسش هم بیاید / با بدرفتاری کردن با ملی حس حقارت خودش را جبران میکرد / از کتک خوردن و داد و فریاد کردن ملی لذت میبرد به همین دلیل دخالتی برای جدا سازی و خاتمه دعوا نمیکرد و........
خواهر سیامک :
فردی که پر از حقارت و سرخوردگی است و برای فرار کردن از واقعیت زندگیش حاضر بود به هرکاری دست بزند دیدگاهش هم این بود که مگر کسی به من فکر میکند که من به خوام به صلاح دیگران فکر کنم / کسی که به همسر خودش خیانت میکرد / به دلیل رها شدن از جو خانوادگی تن به ازدواج با کسی که نمیشناختش و اصلا با روحیاتش مناسب نبود داد / روحیه ی جنگجو و سرسخت برای گرفتن حق داشت و ............
سبب شناسی
در سبب شناسی این اختلال دو علت کلی مطرح است: علل فیزیولوژیکی و علل روانی.
در علل فیزیولوژیکی سه علت اساسی ژنتیک، هورمون ها و پیک های عصبی مطرح می شوند. مهم ترین پیک های عصبی، دوپامین و سروتونین هستند که باعث کاهش نشخوارهای ذهنی می شوند و شاید این فرضیه مطرح باشد که چون افراد پارانوئید نشخوارهای ذهنی زیادی دارند، پس شاید این دو پیک عصبی در اعصاب آن ها کمتر از حالت طبیعی باشد.
در نظریه تربیتی، علت به وجود آمدن این اختلال، تربیت بیش کنترل شده و تحقیرکننده والدین و گاهی همراه با سو‌ء استفاده تنبیه می باشد.
دو علت عمده تنبیه شدن زیاد این کودکان توسط والدین عبارتند از:
1) به علت فاش کردن اسرار خانواده، والدین کودکان را تنبیه می کنند. این مساله باعث می شود که کودکان پس از آن، از بازگو کردن مطالب خود اجتناب کنند و خود نیز به افرادی پرخاشگر و عصبی و بیش کنترل کننده تبدیل شوند.
2) دلیل دوم تنبیه شدن این کودکان از جانب والدین، وابستگی آن ها به والدین است. در واقع والدین این کودکان می خواهند که استقلال را در فرزندانشان ایجاد کنند و مانع وابستگی کودک به خود شوند. لیکن روش نامناسب تنبیه و طرد کردن را انتخاب می کنند که باعث می‌شود کودکان آن ها افرادی سرد و دوری گزین شوند
تشخیص:
بیماران دچار اختلال شخصیت پارانوئید ممکن است در حین معاینه روانپزشکی، رسمی به نظر برسند و از اینکه آنها را مجبور کرده اند که از روانپزشک کمک بگیرند، ناراحت باشند. تنش عضلانی، ناتوانی از آسوده بودن و منبسط کردن عضلات خود، و نیاز به کاویدن محیط برای یافتن سرنخ‌هایی در آن، ممکن است در این بیماران دیده شود. حالت عاطفی بیمار اغلب جدی و غیر مطایبه آمیز است. برخی از پیش فرض‌های آنها در بحث‌ها و جدال‌هایشان ممکن است غلط باشد، اما تکلمشان منطقی و متضمن مقصود است. در محتوای فکر آنها شواهدی از فرافکنی، پیش‌داوری و گاه افکار انتساب به خود دیده می‌شود
ملاکهای DSM-IV-TR در مورد اختلال شخصیت پارانوئید:
الف) بی‌اعتمادی و شکاکیتی نافذ و فراگیر نسبت به دیگران به‌طوری‌که انگیزه‌های افراد را شرارت آمیز تلقی کند. این حالت باید از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه‌های مختلف به چشم بخورد، که علامت‌اش وجود حداقل چهار تا از موارد زیر است:
ار بدون دلیل کافی، شک داشته باشد که دیگران دارند آن را استثمار میکنند، به وی ضرر می‌رسانند، یا سرش کلاه می‌گذارند.
2. مشغولیت دائم ذهنیش شکی اثبات نشده در مورد وفاداری یا قابل اعتماد بودن دوستان و اطرافیانش باشد.
3. به دلیل ترسی ناموجه از اینکه اطلاعاتی را به دیگران می‌دهد مغرضانه بر ضد خودش بکار ببرند، از اطمینان کردن به دیگران اکراه داشته باشد.
4. در پس اظهار نظرهای بی‌غرضانه یا اتفاق‌های بی‌خطر، معانی تحقیرکننده یا تهدیدکننده پنهانی بیابد.
5. همیشه دلخور و ناخشنود باشد، یعنی اگر کسی توهین کرده باشد، صدمه‌ای رسانده باشد، یا بی‌احترامی کرده باشد هیچ وقت او را نبخشد.
6. با کوچکترین چیزی احساس کند به شخصیت یا اعتبارش لطمه وارد شده است، حال آنکه دیگران چنین معنایی را در آن چیزها به‌طور آشکار نیابند؛ فوراً واکنشی خشمگینانه نشان دهد یا به مقابله بپردازد.
7. مکرراً و بدون هیچ دلیل به وفاداری همسر یا شریک جنسیش شک کند.
ب) حالت مذکور منحصراً در سیر اسکیزوفرنی، اختلال خلقی با خصایص روانپریشانه، یا یک اختلال روانپریشانه دیگر پیدا نشده باشد، و نیز ناشی از اثرات جسمی مستقیم یک بیماری طبی عمومی نباشد. نکته: اگر این ملاک‌ها پیش از شروع اسکیزوفرنی وجود داشته باشند قید "پیش مرضی" را باید افزود، مثلاً "اختلال شخصیت پارانوئید (پیش مرضی)
درمان:
رواندرمانی
درمان انتخابی، روان درمانی است. درمانگر در تمام برخوردهایی که با این گونه بیماران دارد، باید کاملاً صریح و روراست باشد. اگر به دلیل تناقض یا اشتباهی _مثلاً دیر کردن در جلسه رواندرمانی_ قصوری متوجه درمانگر شد، بهتر است صادقانه عذرخواهی کند، نه که در دفاع از خود به توجیه بپردازد. درمانگر باید همواره به خاطر داشته باشد که اعتماد و تحمل روابط صمیمانه برای بیماران مبتلا به این اختلال مشکل است. لذا در رواندرمانی فردی، درمانگر باید رفتاری جدی در پیش بگیرد و زیادی با بیمار گرم نگیرد. اگر بالینگر به خاطر اشتیاق مفرطی که خود دارد، از تفسیر _به ویژه در مورد احساس وابستگی شدید بیمار، مسائل جنسیش و آرزویش برای داشتن روابط صمیمانه_ بیش از حد استفاده کند، بی اعتمادی او را به نحو چشمگیری افزایش خواهد داد. بیماران پارانوئید معمولاً در گروه درمانی خوب عمل نمی‌کنند، با این حال رواندرمانی گروهی برای ارتقای مهارتهای اجتماعی و کاهش شکاکیت آنها از طریق ایفای نقش می‌تواند مفید باشد. بسیاری از این بیماران رفتاردرمانی را هم که برای پرورش مهارتهای اجتماعی به کار می‌رود، ممکن است مزاحم و مداخله گر بیابند و تحمل نکنند. گاه رفتار بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید به قدری خطرناک و تهدیدکننده است که لازم می‌شود درمانگر آن را مهار کند یا محدودیتهایی برایش وضع کند. با تهمت زدنهای هذیانی بیمار باید واقع بینانه، اما آرام و به نحوی غیر تحقیر آمیز برخورد کرد. بیماران پارانوئید اگر کسی که می‌خواهد به آنها کمک کند، ضعیف و درمانده‌است، عمیقاً وحشت زده میشوند، لذا درمانگر هیچ وقت نباید کاری کند که بیمار خیال کند او می‌خواهد بر وی مسلط شود، مگر آنکه هر دو طرف بر سر آن به توافق رسیده باشند و قادر به انجام آن باشند.
دارودرمانی
برای مقابله با سراسیمگی و اضطراب این بیماران، دارودرمانی مفید است. در اکثر موارد داروی ضداضطرابی مثل دیازپام کافی است. اما گاه از داروی ضدّ روانپریشی مثل هالوپریدول به مقدار کم و به مدتی کوتاه استفاده شود تا سراسیمگی شدید یا افکار نیمه هذیانی آنها قابل تدبیر باشد.معمولا در درمان دارویی موفقیت چمشگیری مشاهده نشده است.
شهخصیت وابسته :
ملیحه یا همان ملی به دلیل اینکه در محیط خانواده مطرح نمی شد و برادر بزرگش برای هرکاری کنترلش میکرد و هی سرزنش می شدو حس حقارت و اینکه اشپزخانوادش هست ازارش میداد با اولین محبتی که از جنس مخالف دید جذبش شد و به دلیل شخصیت وابسته ای که داشت تن به خواسته های سیامک میداد .
در فیلم در چندین قسمت این شخصیت وابسته اش نمایان بود . در اون قسمتی که با وجود تمام کتک هایی که خورد بود به خواسته ی سیامک جلوی پلیس اومد و گفت اتفاقی نیوفتاده / به خاط کتکی که خورد تن به خواسته ی سیامک داد و بچه دار شدن / حتی قبل از ازدواج هم به خاط اینکه از برادرش کتک نخورد از خواسته های معقولشم میگذشت .
معرفی اختلال شخصیت وابسته :
اختلال شخصیت وابسته نوعی اختلال شخصیت است که فرد وابستگی فراگیر روانی به افراد دیگر دارد. اختلالات شخصیت عبارتند از مجموعه اختلال‌های روان شناختی که ویژگی اصلی آنها رفتارهای خشک و غیرقابل انعطاف است. این اختلال شخصیت یک وضعیت بلند مدت (مزمن) است که در آن بیمار برای نیازهای عاطفی و جسمی خود به دیگران وابسته است و تنها یک حداقل دستیابی به سطح طبیعی استقلال دارد.
در برخورد با افراد شخصیت‌های وابسته آنها را مطیع ، فروتن ، توافق پذیر ، همیشگی و خود شیرین دائمی در می‌یابید که به افراد دیگر اجازه می‌دهد در تصمیمات مهم زندگی آنها دخالت کنند، زیرا اعتماد به نفس بالایی نداشته ، قادر به اداره زندگی خود بطور مستقل نیستند. شخصیت‌های وابسته در روابطشان با رفتارهای مطیعانه و خوش مشرب افراطی سعی میکنند که هیچ نتواند خواهان ترک اجتماعی آنها باشد و هرگونه تنهایی و رها شدن به حال خود ، احساسات خالی بودن و اضطراب بیش از اندازه را در آنها بوجود می‌آورد. روابط این بیماران محدود به کسانی است که به آنها اتکا دارد.
در قسمتی از فیلم ملی به زبان میاورد که من ازدواج کردم که به همسرم تکیه کنم و متکی به او باشم . البته ملی وابسته ی کامل نبود
در واقع به دلیل شرایط خاوادگیش و اعتماد به نفس پایینش وابسته شده بود .
ملاکهای تشخیص اختلال شخصیت وابسته :
نیاز عمیق و مفرط برای مورد قبول واقع شدن که به رفتار مطیعانه و وابسته می انجامد و ترس از جدایی که در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و برای تشخیص وجود پنج (یا بیشتر) علامت از علایم زیر ضروری است :
• بدون راهنمایی و اطمینان بخشی مفرط دیگران قادر به اخذ تصمیمات روزمره نیست.
• احتیاج دارد که دیگران مسولیت اکثر زمینه‌های مهم زندگی او را بپذیرد.
• در ابراز مخالفت با دیگران به دلیل ترس از قطع حمایت و مقبولیت آنان دچار اشکال است (ترس‌های واقع گرایانه از عقوبت یا تلافی منظور نمی‌شود.).
• در شروع برنامه‌ها و انجام کارها به تنهایی دچار اشکال است (به دلیل اعتماد به نفس در قضاوت یا توانایی تا فقدان انگیزش و انرژی).
• در طلب محبت و حمایت دیگران افراط میکند. تا حدی که داوطلب انجام کارهایی می‌شود که ناخوشایند هستند.
• وقتی تنها است به دلیل ترس مبالغه آمیز از ناتوانی برای مراقبت از خود ، احساس ناراحتی و درماندگی میکند.
• وقتی یک رابطه نزدیک درهم می‌گسلد فورا در پی آن رابطه دیگری به عنوان منبع حمایت و مراقبت در می‌آید.
• اشتغال ذهنی غیر واقع گرایانه با ترس از رها شدن به حال خود دارد.
درمان اختلال شخصیت وابسته :
روان درمانی
روان درمانی بیماران وابسته بخصوص با استفاده از درمان‌های بینش‌گرا ( Insight Therapy) موفقیت‌های زیادی بدنبال می آورد و با حمایت درمانگر چنین بیمارانی می توانند "استقلال و قاطعیت و اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکنند. اما نباید در این کار عجله کرد، چون باعث سردرگمی بیمار می‌شود. در کنار درمان بینش‌گرا استفاده از رفتار درمانی ، آموزش قاطعیت و اظهار وجود ، خانواده درمانی می‌تواند به موفقیت بیشتر درمان منجر شود.
دارو درمانی
بیماران وابسته علائم فرعی دیگری نظیر اضطراب و افسردگی را نشان می‌دهند که می‌توان از ضداضطراب‌ها و ضدافسردگی‌ها برای بهبودی آنها استفاده کرد. از این داروها می‌توان به ایمی پرامین (Imipramine) ، بنزدویاژپین‌ها (Benzdoiazpins) اشاره کرد.
هر رفتار پرتنشی را پشت لقب غیرتی بودن نپوشانیم و واقع نگر باشیم .
در واقع در شکل گیری این نوع اختلاال ها تجارب اولیه فرد که در محیط خانواده است بسیار حائذ اهمیت است .
جنبه ی اموزنده ی این فیلم این است که خانواده ها باید مقداری از تفکرات خشک خودشون فاصله بگیرند .
دیدگاه خودشون رو نسبت به طلاق تغییر دهند و در هنگام بروز چنین مشکلی مثل مشکل ملی حامی فرد باشند نه اینکه بگویند بسوز و بساز / خودت انتخاب کردی/ تاحالا کسی تو خانواده ی ما طلاق نداشته و امثال اون .
دیدگاه دختر باید اینگونه باشد / اینگونه برخورد کند / فلان کار نکند و ........... کمی تصحیح شود چراکه اگر این اتفاق نیوفتد ممکن است میلیون ها ادم سرنوشت ملی رو پیدا کنند .
اگاه سازی مردمی را افزایش دهیم و حتما قبل از ازدواج به مشاوره ها و مراکز مربوطه مراجعه کنیم .
تنظیم کننده : حانیه جهان تیغ
